To ostatnie chwile przed startem Gdynia Design Days – festiwalu o projektowym odpowiadaniu na współczesne wyzwania. Tegoroczne hasło – „Współmorze” – to pretekst do podejmowania szeregu aktualnych tematów. Oto przegląd wybranych zagadnień, które będą się przewijać podczas wystaw i wykładów.
Jakimi współczesnymi problemami zajmą się prelegenci, kuratorzy i projektanci w tym roku?
Potencjał ukryty we florze i faunie Bałtyku
Możliwości projektowe, jakie daje Bałtyk, to jedna z najsilniejszych inspiracji dla kuratorów i prelegentów w tym roku. W końcu właśnie do niego odnosi się tegoroczne hasło – „Współmorze”. Choć stoi ono w centrum tegorocznych zainteresowań, to czy wiemy o nim wystarczająco? Mówimy o tym, jak jest dla nas ważne, ale czy zdajemy sobie sprawę z jego potencjału? Przyczynkiem do tych wszystkich rozmów będą zarówno wystawy, jak i wykłady podczas festiwalu.
Stąd pomysł na wystawę „Glony” Blanki Byrwy, która jest efektem pracy badawczej nad zasobami morza. Jego zróżnicowanie biologiczne to szansa na znalezienie alternatywnych materiałów biodegradowalnych. Dla osób, które będą chciały poszerzyć wiedzę na ten temat przygotowano dyskusję panelową „W jakim stanie jest Morze Bałtyckie i jak o nie dbać?”, która odbędzie się 6 lipca o 14:30.
Bałtyk może jednak stanowić nie tylko źródło alternatywnych materiałów, ale także alternatywne środowisko pod uprawy roślin jadalnych, co mogłoby całkowicie zrewolucjonizować rolnictwo w kierunku bardziej zrównoważonych modeli. O tym więcej będzie można dowiedzieć się na wystawie „Baltic farming” (kuratorki: Paulina Grabowska, Oliwia Rybczyńska) oraz podczas wykładu 6 lipca o 16:00 „Baltic Farming”, który poprowadzi Paulina Grabowska.
Łańcuchy dostaw, domykanie obiegu i zrównoważona produkcja
Istnieje cała grupa tematów, które można by ogólnie określić mianem związanych z nadmierną produkcją – powstawanie nadmiernej ilości odpadów, negatywny wpływ samego procesu produkcyjnego na środowisko, czy wreszcie transport, który odciska swoje piętno. Wszystkich tych zagadnień nie zabraknie także na tegorocznej edycji festiwalu, oczywiście w kilku zupełnie innych odsłonach.
Jedną z takich odsłon będzie wystawa „Czekając na dostawę” Agaty Nowak. Globalne łańcuchy dostaw wymagają rewizji. Ekspozycja to natomiast zbiór konkretnych projektów, które stanowią alternatywę dla niezrównoważonego transportu.
Odnosząc się do zagadnienia samej produkcji, od lat czarną owcą jest plastik, winiony za zaleganie odpadów. „Historia jednego czajnika. Future Lab by Ergodesign” to to rewizja popularnego poglądu, że plastik to samo zło oraz skłonienie do wspólnej refleksji nad tym, jak stopniowo włączyć go w obieg, aby finalnie czajnik przyszłości nie stanowił zagrożenia dla planety Ziemia.
Sposobów na domykanie obiegu poszukują już nie tylko projektanci i małe firmy, ale także giganci produkcyjni, co jest kluczowe dla poprawy sytuacji w skali makro. O nowych strategiach wdrożeniowych i rewolucjonizowaniu branży odzieżowej opowie 6 lipca Ewa Janczukowicz-Cichosz z LPP.
Już teraz dysponujemy alternatywnymi materiałami
Domykanie obiegu, czy redukcja już istniejących odpadów to nie jedyne odpowiedzi na problemy z nadmierną produkcją odpadów. Choć to niezbędne kroki, to jednocześnie projektanci muszą poszukiwać zamienników dla tradycyjnych tworzyw. Alternatyw, których pozyskiwanie nie będzie ekspansywne oraz których utylizacja będzie odbywać się w sposób przyjazny dla środowiska. Takie rozwiązania obecnie to nie jedynie idee, ale faktyczne rozwiązania, które już funkcjonują.
Przykłady będzie można oglądać na wystawie „Sieci widmo – from waste to wear”, nad którą nadzór kuratorski pełni Centrum Nauki Experyment oraz fundacja Ghost Diving. Wszystkie prezentowane projekty powstały z sieci rybackich, które na skutek nieszczęśliwego wypadku zerwały się i swobodnie podryfowały w morską toń. Są one nazywane właśnie sieciami widmo. Jednakże nie musi tak być, zamiast dryfować po Bałtyku, mogą stać się cennym surowcem.
O konkretnych wdrożeniach nowych, alternatywnych tworzyw będzie można posłuchać również podczas wykładu 6 lipca, który poprowadzi Marek Głogowski, opowiadając o biodesignie. Czy krzesło albo lampę można sobie wyhodować? I to bez emisyjnie? Okazuje się, że tak!
Współczesne wyzwania dla systemów społecznych, które już nie działają
Tegoroczne hasło – „Współmorze” – w dużej mierze odnosi się do wspólnoty, społeczeństwa, lokalności oraz działań oddolnych. Dlatego na Gdynia Design Days nie mogło zabraknąć wątków poruszających te tematy na wiele odmiennych sposobów.
Wystawą, która w największym stopniu w tym roku będzie ukazywać wyzwania, przed którymi stoją współczesne społeczności, będzie „Multitożsamość” (kuratorka: Izabela Bołoz). Porusza ona zagadnienie odnajdywania się jednostek w społeczeństwach migrujących i wielokulturowych, czyli takich, jakie dominują obecnie w Europie Zachodniej oraz Ameryce Północnej. Jednocześnie to zagadnienie niesamowicie bliskie tegorocznemu hasłu. Przecież miejscowości nadmorskie tradycyjnie stanowiły konglomerat języków i kultur. W tej rzeczywistości znane nam mechanizmy utożsamiania się z kulturą rodziców, tradycjami miejsca pochodzenia, są nieaktualne. Jak sobie z tym radzić – jednocząc, a nie izolując jednostki w społeczeństwie?
O tym, jak projektować w odpowiedzi na realne potrzeby społeczności, uwzględniając wszystkich, będzie można dowiedzieć się 7 lipca. Cały ten dzień będzie poświęcony projektowaniu w duchu social design oraz New European Bauhaus. Coraz częściej instytucje systemowe i organy rządzące zapraszają do współpracy projektantów, aby razem tworzyć rozwiązania w odpowiedzi na realne wyzwania. Projektowanie zorientowane na człowieka w sektorze społecznym i sektorze rządowym przyspiesza niezbędne zmiany systemowe i pozytywną transformację społeczną. O tym opowie Karen van Luttervelt. Tego samego dnia odbędzie się również dyskusja panelowa „Design for All”, podczas której paneliści porozmawiają o tym, co to właściwie oznacza projektować dla wszystkich i dlaczego inkluzywność jest niezbędna we współczesnym świecie.
Zmiany systemów społecznych nie są jednak możliwe bez stworzenia odpowiednich narzędzi prawnych. Dziś działanie interdyscyplinarne i kompleksowe to konieczność. Dlatego doskonałym wstępem do powyższych tematów będzie wykład dotyczący projektowania rozwiązań prawnych z myślą o człowieku. O tym opowie 4 lipca Anna Wojcieszczak.
Jaka czeka nas przyszłość?
Czeka na nas taka przyszłość, jaką sobie zaprojektujemy. Scenariusze i wizje przyszłości, a także ich prototypowanie to silny wątek podczas Gdynia Design Days. Festiwal dotyczy bowiem nie tylko projektowego odpowiadania na współczesne wyzwania, ale także na wyzwania, które dopiero nadejdą.
Jednym z takich spojrzeń w świat na pograniczu teraźniejszości i przyszłości jest wystawa „Rzeczywistość ewentualna. Mądrość znikającej przyrody”, której kuratorami są: Agata Magdalena Nowak, Paweł Nowak, Katarzyna Drożdżal oraz Paulina Urbańska-Kaczmarczyk. Projekt skupia się wokół tematów związanych z badaniami nowych technologii, projektowaniem doświadczeń i usług, a jednocześnie kładzie duży nacisk na odpowiedzialność projektantek i projektantów we współczesnym świecie. Wykorzystując metodę projektowania spekulatywnego (speculative design), twórcy zapraszają do możliwej przyszłości i teraźniejszości, w której komunikacja z wybranymi gatunkami zwierząt staje się faktem.
W obliczu bombardujących informacji na temat nadciągających katastrof, trudno jest myśleć o tym, co dopiero nadejdzie w pozytywnym kontekście. A to właśnie wyobraźnia jest nieodłącznym elementem budowania przyszłości. Nie możemy pracować nad rzeczywistością, której nie jesteśmy sobie w stanie wyobrazić. O tym, jak budować pozytywne wizje oraz o wszystkich możliwych scenariuszach przyszłości opowie podczas wykładu Katarzyna Janota. Natomiast o opowiadaniu przyszłości na wiele sposobów oraz o tym, jak ważne jest projektowanie spekulatywne, opowie Paweł Nowak.
15. edycja Gdynia Design Days (2-10 lipca). Jak wziąć udział?
W tym roku wszystkie wystawy będą otwarte dla zwiedzających w pełnym wymiarze. Część z nich zlokalizowana w PPNT Gdynia, a część w centrum miasta. Szczegółowe informacje na temat lokalizacji dostępne w opisach wystaw. Dla tych którzy nie mogą odwiedzić Gdyni, od 2 lipca gotowy będzie wirtualny przewodnik.
Udział zadeklarować należy przez panel Moje GDD. Dla tych, którzy zrobią to do 1 lipca, przygotowano paczkę wyjątkowych niespodzianek, stanowiących alternatywę dla tradycyjnych gadżetów.
