Żyjemy dziś w zaprojektowanym świecie, poddanym niezwykle mocnemu wpływowi technologii. By zrozumieć współczesność, odnaleźć się w niej oraz mądrze i krytycznie ją kształtować, projektanci coraz częściej rozmawiają z humanistami i naukowcami społecznymi. Co kupić pod choinkę zainteresowanym takimi rozmowami? Mateusz Halawa, kierownik zespołu humanistyki i nauk społecznych School of Form, poleca kilka książek:
„Antropocen” to pojęcie, o którym jest ostatnio głośno. Nowa epoka w życiu naszej planety, w której jej ukształtowanie, klimat i przyszłość są w bezprecedensowy sposób skutkiem ludzkiej działalności. Zmiany klimatu, katastrofy ekologiczne i nowe dylematy etyczne związane z oddziaływaniem na otoczenie stają się codziennymi kontekstami pracy projektantów. Nagrodzona Pulitzerem książka Elizabeth Kolbert „Szóste wymieranie. Historia Nienaturalna” (WAB) jest fascynującą kroniką tego, jak ludzka cywilizacja przekształciła naturę nie do poznania. Nie da się tej historii opowiedzieć, bez pokazania, jak mocno spleciona jest zmiana klimatu i globalna ekspansja kapitalizmu. Świetnie udokumentowana książka Naomi Klein „To zmienia wszystko. Kapitalizm kontra klimat” (Wydawnictwo Muza S.A.) pozwala pomyśleć na nowo o politycznych i ekonomicznych wyzwaniach powściągnięcia piekła, które rozpętaliśmy.
Przyszłość, zauważył kiedyś pisarz William Gibson, jest dziś, tylko nierówno rozłożona. Dlatego odległe wydawać by się mogło scenariusze na wskroś stechnologizowanego społeczeństwa zaludnionego przez nie-ludzkie, ale coraz inteligentniejsze urządzenia można obserwować już dziś, przyglądając się dylematom moralnym, które pojawiają się, gdy do gry wchodzą roboty. Kto jest odpowiedzialny za wypadek, w którym brał udział autonomiczny samochód bez kierowcy? Czy robotom powinny przysługiwać jakieś prawa? Jakie są społeczne konsekwencje zamiany ludzkich wyborów w cyfrowe algorytmy? Francuski filozof Grégoire Chamayou zajął się badaniem dronów, nowej technologii wojny. Niewydane jeszcze po polsku, ale dostępne w angielskim tłumaczeniu „Drone Theory” (Penguin Books), przygląda się okrutnej przyszłości, która jest dziś: zdalnie kontrolowanym lub autonomicznym maszynom i ich operatorom, często oddalonych o tysiące kilometrów od swoich ofiar. Wyłania się z tego opowieść nie tylko o wojnie, lecz o tym, że współczesną etykę należy przemyśleć na nowo, tak by objęła ona technologię.
Czym jest komunikacja w świecie, który zalały miliardy cyfrowych obrazów wytwarzanych już nie tylko przez instytucjonalne media, ale przez ludzi uzbrojonych w podłączone do sieci aparaty fotograficzne? Jeden z ciekawszych badaczy współczesnej kultury wizualnej, Nicholas Mirzoeff w „Jak zobaczyć świat” (Karakter) stawia obrazy w centrum globalnej zmiany społecznej, pokazując, jak stają się strategiami władzy dla silnych, taktykami oporu dla słabych. Mirzoeff uważnie bada nowe gatunki wizualne, a w rozdziale o selfie pokazuje sprzężenie ludzkich poszukiwań tożsamościowych z nową cyfrową infrastrukturą serwisów takich jak Instagram.
