W Galerii Wzornictwa Polskiego Muzeum Narodowego w Warszawie serwis kawowy „Kula” projektu Bogdana Wendorfa (1932–1934) znajduje się w sekcji „1918–1939. Budowanie państwa”, odnoszącej się do czasów olbrzymiej mobilizacji we wszystkich dziedzinach życia na terenach nowego państwa polskiego
W okresie międzywojennym fabryka porcelany w Ćmielowie była przykładem umiejętnego wprowadzania tych dążeń w życie. Produkcja i jakość wyrobów od końca lat 20. utrzymywała się na wysokim poziomie. Katalogi ćmielowskie z lat 30. zawierały setki wzorów serwisów obiadowych, kawowych i herbacianych. Zakres dostępnych projektów rozciągał się od tych nawiązujących do dawnej tradycji, takich jak „Feston” czy „Rococo”, przez te bardziej nowoczesne, na przykład „Bałtyk”, „Gdańsk” czy „Gniezno”, po słynne artdecowskie zestawy do kawy: „Kula”, „Płaski” i „Kaprys”. Podobno projekty tych garniturów zostały zakupione w paryskiej pracowni Bogdana Wendorfa i wprowadzone do produkcji w Ćmielowie w latach 1932–1934.
Wszystkie trzy serwisy wyróżniały się nowoczesną formą. Mimo to „Kula” – ze względu na swój zgodny z nazwą sferyczny kształt – wydaje się najbardziej charakterystyczna z całej trojki. Imbryk, filiżanki, cukiernica oraz mlecznik mają kuliste brzuśce, a podstawa każdego elementu jest oparta na planie czteroramiennej gwiazdy, z której wyprowadzone są uchwyty karbowane od wewnętrznej strony, co ułatwia trzymanie naczyń oraz nadaje im lekkości. Projekt Wendorfa wywołuje skojarzenia z krągłymi serwisami paryskiego studia ceramicznego „Robj” czy metalowymi serwisami projektantki Bauhausu Marianne Brandt, a także z fasonami naczyń polskiej artystki Julii Keilowej. Egzemplarz prezentowany na wystawie stałej w Muzeum Narodowym w Warszawie wyróżnia się wyjątkowo piękną kobaltowo-białą malaturą ze złotymi zdobieniami.
fot. Małgorzata Kwiatkowska
W Ćmielowie przywiązywano dużą wagę do kunsztownych malatur i nienagannego zdobienia stemplem. Geometryczne serwisy „Kula”, „Płaski” i „Kaprys” otrzymywały przeróżne zdobienia: od motywów kwiatowych po modną w latach 30. Dekorację geometryczno-abstrakcyjną. Często pokrywano je farbami iryzującymi i zdobiono złotem, patyną lub srebrem. Do ich produkcji stosowano też bardzo efektowną porcelanę barwioną w masie na różowo według autorskiej technologii opracowanej przez inż. Bronisława Krzysińskiego.
fot. Małgorzata Kwiatkowska
