„Rzeczy niepospolite. Polscy projektanci XX wieku"

Polscy projektanci działający w XX wieku wreszcie znaleźli swoje miejsce we wspólnej publikacji. „Rzeczy niepospolite. Polscy projektanci XX wieku” to nie tylko bogate kompendium wiedzy faktograficznej, ale także intrygujący album ze zdjęciami, niejednokrotnie premierowych. Słowem – lektura obowiązkowa.

Cenione i powracające po latach polskie wzory (zwłaszcza w ostatnim czasie) zawsze omijały system gwiazdorski, jaki coraz częściej zagląda do świata projektowego. I choć książka „Rzeczy niepospolite” jest daleka od „pomnikowania” twórców, to jednak stara się przywrócić im należne miejsce w myśleniu o polskim projektowaniu w XX wieku. Książka przedstawia niemal 40 twórców, zarówno tych ikonicznych, bez których trudno wyobrazić sobie jakąkolwiek lekcję polskiego designu, jak autorów, o których do niedawna wiedziało jedynie wąskie grono fachowców.

Praca nad badaniem polskiego wzornictwa nie jest zadaniem łatwym: odkrywamy je dopiero od kilkunastu lat, a specjaliści prowadzący wykonują zadania podobne pracy śledczych – wiele informacji trzeba np. weryfikować na podstawie zaledwie szczątkowych źródeł. Ale dlatego lektura tej książki daje tyle przyjemności – nawet jeśli o którejś z prezentowanych postaci mieliśmy pewną wiedzę, teraz mamy niepowtarzalną szansę, aby ją zgłębić. Każdy z projektantów był przecież człowiekiem z krwi i kości, każdy z nich angażował się nie tylko w pracę projektową, ale musiał niejednokrotnie reagować na otaczającą go rzeczywistość, skażoną choćby przez politykę, dostępnymi mu środkami.

Aby jeszcze swobodniej poruszać się po tej tematyce, uporządkować informacje, o napisanie wprowadzenia poproszono prof. Davida Crowleya, profesora Royal College of Art w Londynie, znanego specjalisty od historii wzornictwa. Ze swojej brytyjskiej perspektywy Crowley wprowadza czytelników do każdego z rozdziałów, a jest ich pięć, każdy jest poświęcony odrębnemu okresowi w historii projektowania, gdzie nie bez znaczenia pozostaje sfera polityki, a co za tym idzie, wszelka możliwa (zwłaszcza a latach PRL-u) aktywność społeczna.

Kompendium wiedzy o polskim designie w języku angielskim

Wielką zaletą książki jest szerokie grono autorów: zadania opisania kluczowych postaci XX-wiecznego polskiego wzornictwa podjęło się aż 21 specjalistów, zajmujących się tematyką projektową. Do tego ilustracje – zamieszczono ich w książce ponad 350, często są to premierowe zdjęcia, wykonane specjalnie na potrzeby publikacji. Choć w książce przeważają twórcy związani z meblarstwem (ta gałąź ma się od lat stosunkowo dobrze w naszym kraju), znajdziemy w niej także sylwetki twórców związanych z innymi formami aktywności.

„Rzeczy niepospolite” powstały z poszerzonych artykułów prezentujących sylwetki twórców, które w ostatnich latach ukazywały się w kwartalniku „2+3 D”. I są zresztą polskojęzyczną wersją publikacji, która najpierw ukazała się po angielsku i powstała głównie z myślą o zagranicznym odbiorcy. Okazało się jednak, że czerpanie radości z poznawania rodzimego wzornictwa i twórców, którzy za nim stoją, jest nam nieustająco bliska.

„Rzeczy niepospolite. Polscy projektanci XX wieku”. Pod redakcją Czesławy Frejlich.  Wydawcy: 2+3D Sp. z o.o. oraz Fundacja Rozwoju Wydziału Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Rok wydania: 2013. O wersji angielskiej książki piszemy: tutaj