Jedna z najlepszych szkół muzycznych w Polsce, warszawska Miodowa, od dwóch lat ma także jedną z najlepiej zaprojektowanych siedzib. Neogotycki budynek przy ul. Rakowieckiej stał się punktem wyjścia dla pracowni architektonicznej Konior Studio. Architekci stworzyli tu projekt na światowym poziomie, którego sercem jest profesjonalna sala koncertowa.
Kiedy Zespół Państwowych Szkół Muzycznych Nr 1 w Warszawie zmuszony był opuścić swoją dawną siedzibę przy Miodowej, ruszył konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej, w którym wygrał projekt autorstwa Konior Studio. Założone przez Tomasza Koniora studio architektoniczne chętnie zajmuje się tematami związanymi z muzyką. Pracownia stała m.in. za projektem NOSPR, czy rozbudową Akademii Muzycznej w Katowicach.
– Dlaczego projektujemy budynki związane z muzyką? Muzyka to wielka pasja Tomasza, który często powtarza, że przede wszystkim chciał zostać muzykiem, a dopiero potem architektem. Projektowanie przestrzeni dla muzyki pozwala łączyć obie pasje. W Konior Studio nieprzerwanie od prawie 20 lat pracujemy nad jakimś muzycznym tematem, więc jest to nasza najdłużej trwająca zawodowa przygoda. Związana jest z tym pewna śmieszna anegdota, gdy podczas jednej z rozmów Tomasza z jego przyjacielem i wybitnym pianistą Krystianem Zimmermanem, padło stwierdzenie: „Widzisz Tomek, ty chciałeś zostać muzykiem, ja chciałem zostać architektem i obu nam w życiu nie wyszło” – opowiada Dominik Koroś, architekt i partner w Konior Studio, współautor projektu Nowej Miodowej.
Dostępność i bezpieczeństwo
Punktem wyjścia dla projektu Nowej Miodowej był zabytkowy, neogotycki gmach dawnego sierocińca, który został starannie wyremontowany i zaadaptowany do nowych funkcji – a także połączony z wybudowanym na tyłach nowym budynkiem z wyjątkową salą koncertową.
Autorskim pomysłem było też odsłonięcie fundamentów starego budynku i stworzenie wygodnej strefy wejścia na poziomie minus jeden. Obiekt tego typu, stanowi w zasadzie wielofunkcyjny obiekt kultury i powinien być łatwo dostępny także dla wózków i osób niepełnosprawnych. Dlatego powstało jedno obszerne wejście dla wszystkich. Zadbano też o bezpieczeństwo dzieci, projektując zagłębiony plac wejściowy, który poza ogólnodostępną przestrzenią publiczną tworzy rodzaj bariery przy ruchliwej Rakowieckiej. Dzięki niej nie można wybiec ze szkoły bezpośrednio na ulicę, bo do pokonania pozostają jeszcze schody lub rampa.
Sala koncertowa – serce szkoły
Miodowa to zespół czterech szkół. Obiekt jest ogromny, chociaż nie widać tego na pierwszy rzut oka. Wchodząc, mijamy arkady starego budynku, aby znaleźć się w rozświetlonym szklanym atrium, które stanowi funkcjonalny zwornik dwóch szkół. W budynku zabytkowym do dyspozycji uczniów pozostaje 40 sal do edukacji ogólnej a w nowym 80 sal do kształcenia muzycznego. W tym cztery sale fortepianowe, w których można organizować recitale fortepianowe, lub masterclasses z wybitnymi muzykami; dwie sale kameralne; dwie organowe; sala klawesynowa; a do tego mnóstwo ćwiczeniówek do pracy indywidualnej. Dokładnie w centrum umieszczono najważniejszy element projektu i jednocześnie cel młodych ludzi uczęszczających do szkoły, czyli salę koncertową.
Zamysłem architektów była przestrzeń, która nie będzie im się kojarzyła typowo ze szkołą; zapewni poczucie pewnej spektakularności i tego, że uczestniczą w czymś ważnym. Jednocześnie można o niej myśleć, jak o preludium do jeszcze większych, najlepszych sal koncertowych świata, w których być może będą występować po ukończeniu tej szkoły. Dzięki okrągłej formie i charakterystycznemu, drewnianemu namiotowi jest na pewno rozpoznawalna, ale to nie wszystko. To wyjątkowa realizacja pod względem akustycznym.
Konior Studio przyjaźni się i współpracuje z Yasuhisa Toyotą, dyrektorem i głównym projektantem studia Nagata Acoustics i z Markiem Quiquerezem, który jest jego prawą ręką na rynku europejskim i konsultuje wszystkie ich projekty muzyczne począwszy od NOSPR-u. Elbphilharmonie w Hamburgu, Walt Disney Concert Hall, Bard College Performing Arts w Nowym Jorku, Suntory Hall w Tokio to tylko niektóre ze światowych sal koncertowych, które sygnuje Nagata Acoustics.
Sala koncertowa z unikalną akustyką
– Sale przewidziane na około tysiąc osób na widowni mają w miarę przewidywalną, naturalną akustykę. W takich niedużych przestrzeniach można dość łatwo nad nią zapanować. Większe sale są ogromnym wyzwaniem i takimi głównie zajmuje się Yasuhisa Toyota ze swoim zespołem. Sala na Miodowej jest co prawda niewielka, mimo to już na etapie konkursu zapytaliśmy, czy miałby ochotę przy niej współpracować. Odpowiedź w sumie nas nie zaskoczyła: „To mała sala. Poradzicie sobie. Ale jeśli chcecie ją skonsultować, to chętnie rzucę okiem”. Wysłaliśmy więc nasz projekt nietypowej, bo okrągłej sali koncertowej. W ciągu pięciu minut przyszła odpowiedź – koncept jest na tyle unikatowy, że weźmiemy w nim udział. Tym sposobem, nasz, dla wielu kontrowersyjny akustycznie projekt, miał szansę powstać, a dziś budzi zachwyt. Nie tylko jako miejsce szkolnych koncertów, ale też studio nagrań np. Orkiestry Sinfonia Varsovia, kontratenora Jakuba Józefa Orlińskiego czy pianisty Aleksandra Dębicza – zauważa architekt.
Sala koncertowa przy Rakowieckiej ma najwyższej klasy parametry akustyczne, z pogłosem dochodzącym niemal do dwóch sekund. Kształt pomieszczenia oraz struktura wewnętrznych powierzchni służy wyrównaniu dźwięku i wyrównaniu brzmienia, jak również ma przeciwdziałać niekorzystnym efektom, takim jak koncentracja fal, czy flatter echo. Pretekstem dla stworzenia okrągłej formy było założenie, że skoro to jest sala, która ma służyć dzieciom, to musi być dla nich przyjazna. Powinna otulać, dawać poczucie bezpieczeństwa.
Uczeń jest najważniejszy
– Kiedy dziecko stoi na estradzie, łapie kontakt wzrokowy z bliskimi osobami, to pozwala opanować tremę. Zwykła, prostokątna sala typu shoebox, przy trzystu miejscach daje około 20 rzędów. Dlatego zdecydowaliśmy się na bardziej centralny rzut, uzyskując jedynie osiem, długich rzędów, ale za to blisko estrady. Dzięki temu nawet ten najdalszy pozostaje w zasięgu wzroku małego artysty. W standardowych rozwiązaniach widownia tej wielkości zazwyczaj jest też dwa razy większa od estrady. Stwierdziliśmy, że w warunkach szkolnych powinno być inaczej, w szkole to uczeń i warunki do wygodnej nauki są najważniejsze. Proporcje estrady do widowni ustanowiliśmy więc prawie równo po połowie.
W projekcie Nowa Miodowa postawiliśmy na jakość, nie tylko w głównej sali koncertowej. Zapewniliśmy wszystkim salom najlepsze dostępne parametry akustyczne i izolacyjne. I tak jak najcenniejszy jest ukryty wewnątrz talent młodego muzyka, który należy odkryć i oszlifować tak to, co najważniejsze w siedzibie ZPSM również ukryte jest w środku, w przestrzeniach dla muzyki – tłumaczy Dominik Koroś.
Konior Studio
Konior Studio to autorska pracownia architektoniczna założona przez Tomasza Koniora w 1995 roku. Studio zaprojektowało i nadzorowało realizacje ponad 100 budynków i przestrzeni publicznych. Z siedzibą w Katowicach oraz z oddziałem w Warszawie studio zatrudnia około trzydziestu architektów. Z ponad 50 prestiżowych nagród, jakimi nagrodzono pracownię, można wymienić m.in. nagrodę za najbardziej przyjazny i dostępny projekt użyteczności publicznej przyznany przez Międzynarodową Unię Architektów UIA, a także trzy nominacje do nagrody im. Miesa van der Rohe. Pracownia architektoniczna Tomasza Koniora wyspecjalizowała się m in. w projektowaniu budynków dla instytucji muzycznych. Pierwszym z nich, który zyskał szerokie uznanie, była przebudowa Akademii Muzycznej w Katowicach z pierwszą w Polsce salą koncertową z regulowaną akustyką. Kolejnym była siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, z największą w Polsce salą koncertową dla 1800 melomanów i 300-osobową salą kameralną. Projektując budynki wymagające rozwiązań akustycznych, Konior Studio współpracuje z japońskim partnerem, światowej sławy Nagata Acoustics.
![JIMEK, MIUOSH I NOSPR = Złota Płyta [wideo]](https://www.designalive.pl/wp-content/uploads/2015/11/1jimek-640x360.jpg)