„Architektura wzmacnia działanie sił naturalnych – nie istnieje bez przyrody, ponieważ jest jej częścią. Sposób, w jaki człowiek usiłuje zamieszkiwać świat, zależy od tego, na ile planeta Ziemia daje możliwość utrzymania na niej życia dzięki takim siłom, jak światło, grawitacja, krążenie wody” – mówią twórcy „Amplifikacji natury”.
W Pawilonie Polskim na 16. Międzynarodowej Wystawie Architektury – La Biennale di Venezia prezentowana jest wystawa zorganizowana przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki, której twórcami są grupa projektowa Centrala i kuratorka Anna Ptak. „Amplifikacja natury” jest efektem trwających od sześciu lat badań architektonicznych prowadzonych przez grupę Centrala. Wystawa kładzie akcent na całe spektrum zmysłowych odczuć i emocji wywoływanych przez naturę, z których na co dzień człowiek – „zamykający się” w architekturze – nie zdaje sobie sprawy.
Do współtworzenia inicjatywy zaproszono artystkę Izę Tarasewicz, która rzeźbiarsko zinterpretowała zagadnienia projektu. Efektem jej pracy jest odwzorowanie rzeźby terenu – formy ukształtowanej na wzór skarpy warszawskiej wyrzeźbionej przez Prawisłę i wody polodowcowe. Rzeźba jako odlew i odcisk, negatyw i pozytyw, w przestrzeni wystawy pełni funkcję ekspozycyjną. Wypełniona wodą niecka wraz z unoszącymi się na wodzie modelami tworzy laboratorium wyobraźni, nazwane przez twórców „pływającym imaginarium”. Odwiedzający wystawę mogą przekonać się, w jaki sposób pojęcie amplifikacji natury unaocznia zmienność i skalę zjawisk naturalnych oraz procesów przyrodniczych, którym podlegają konstrukcje architektoniczne. Projekt ukazuje, w jaki sposób zjawiska takie jak opady deszczu, historia geologiczna czy pory roku znajdują wyraz również w lokalnych, modernistycznych projektach powstających w powojennej Polsce.
Instalacja wykorzystuje zjawisko wyporności oraz wodę jako nośnik informacji, a odwiedzający Pawilon Polski mogą swobodnie wprawiać w ruch dryfujące modele, wywoływać fale i przemieszczenia wody. Pozwala to na obserwowanie, w jaki sposób zmienność zjawisk społecznych i przyrodniczych wpływa na architekturę.
Ekspozycja oddziałuje na widza na trzech poziomach. Na pierwszym wskazuje siły stanowiące budulec architektury: grawitację, krążenie wody i oscylację światła. Na drugim analizuje pięć obiektów architektonicznych, które zostały wybrane ze względu na działanie tych sił.
Trzeci, najbardziej rozbudowany poziom, pokazuje obiekty w szerokim kontekście: architektonicznym, artystycznym i naukowym oraz w skalach – od najmniejszej, lokalnej, aż po planetarną.
W ten sposób ekspozycja łączy materię architektury i dynamiczne procesy planetarne: grawitację, krążenie wody, cykl dnia i nocy.
Kolejnym elementem uzupełniającym wystawę jest książka „Amplifikacja natury. Wyobraźnia planetarna architektury w epoce antropocenu” pod redakcją Anny Ptak, według projektu graficznego Krzysztofa Pydy.
„Amplifikacja natury” w Pawilonie Polskim wpisuje się w motyw przewodni 16. Międzynarodowej Wystawy Architektury – La Biennale di Venezia, której kuratorki Yvonne Farrell i Shelley McNamara nadały tytuł „Freespace” (Wolna przestrzeń). Ekspozycja interpretuje ten temat jako pewną „darmową przestrzeń” – prezent, jakim są siły podtrzymujące życie na planecie, bez których nie byłoby architektury.
Ekspozycję można zwiedzać od 26 maja do 25 listopada 2018 roku w Wenecji.
