Ignorujecie nasz głos w procesach projektowych i pomijacie nas przy przyznawaniu nagród. Umniejszacie tym samym nasze osiągnięcia. Samo słowo „architektka” zdaje się parzyć Wasz język i nie może Wam przejść przez gardło. Mówimy „Basta” patriarchatowi w zawodzie i planowaniu. Nadchodzi nowa fala architektek! Zmieniamy zasady gry. Archidziadersi z całego świata drżyjcie przy swoich autocadach! – ogłaszają inicjatorki akcji Bal_architektek, Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska (Miastopracownia) i Dominika Janicka (Instytut Dizajnu w Kielcach).
Architektki mają dość. Ogłaszają postulaty i żądają zmian. Stworzony przez nich na Instagramie Bal_architektek ma być miejscem spotkań i dyskusji o roli architektek w dzisiejszym świecie. – Przejmujemy „Bal Architekta” przeciwko patriarchatowi w zawodzie i planowaniu – mówią architektki i ogłaszają postulaty.
Zmiana języka to zmiana myślenia
Celem inicjatywy jest stworzenie przestrzeni wymiany doświadczeń oraz bazy wiedzy o wybitnych architektkach i dobrych praktykach z zakresu feministycznego podejścia do projektowania. – Gromadzimy i dzielimy się wiedzą dotyczącą idei feministycznego miasta. Feminizm nie ogranicza się w swoich postulatach do potrzeb kobiet, ale odwołuje się do ludzkiej różnorodności. Jest ideą włączającą wszystkie grupy, które nie mieszczą się w normie wyznaczonej przez męskiego modulora – zauważają twórczynie inicjatywy.
– To głęboko humanistyczna i inkluzywna idea projektowania, w której wyraża się troska o to, kim są nasi użytkownicy oraz jakie i jak różne mogą mieć potrzeby względem projektowanej przestrzeni. Bal_architektek to miejsce, w którym będą pojawiać się biogramy, projekty i realizacje projektantek. W jednym miejscu znajdą się informacje o wybitnych twórczyniach polskiego i zagranicznych. Do współtworzenia treści zapraszamy architektki i architektów, historyczki i historyków sztuki – zachęcają Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska i Dominika Janicka.
„Architektoniczka”
Na instagramowym profilu akcji pojawiły się już pierwsze wpisy. Dowiadujemy się z nich np., że Jadwiga Dobrzyńska była pierwszą polską architektką: „Żadna kobieta przed nią nie ukończyła w Polsce architektury! Na Politechnice Warszawskiej kobiety mogły studiować od 1915 roku. Jadwiga obroniła się siedem lat później. Nikt wtedy nie wiedział nawet jak nazwać kobietę po architekturze, więc w prasie pojawiło się określenie „architektoniczka” (jak pracowniczka, pracoholiczka, buntowniczka i akademiczka :)”.
Pojawiają się też głosy, jak ten najsłynniejszej architektki świata, nieżyjącej Zahy Hadid: „Jestem kobietą, Arabką i architektką. O tych dwóch pierwszych zdecydowała biologia i geografia, a o tym trzecim 40 lat ciężkiej pracy. Jednymi z największych problemów podczas mojej kariery, nie były te związane bezpośrednio z pracą, ale z faktem, że jestem kobietą. Kobietą i Arabką”.
Architektki kontra archidziadersi
Twórczyniami akcji są Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska (Miastopracownia) i Dominika Janicka (Instytut Dizajnu w Kielcach).
Dominika Janicka ukończyła architekturę na Politechnice Gdańskiej, gdzie zaliczona została do grona 16. najwybitniejszych jej absolwentów i absolwentek. W swojej działalności łączy pracę akademicką oraz badawczą z praktyką projektową. Jest autorką idei Fair Building, która reprezentowała Polskę na 15. Biennale Architektury w Wenecji w 2016 roku. Jej prace były pokazywane m.in. na Milan Design Week czy Biennale Designu w Lubljanie. Pojawiły się również w zagranicznych czasopismach m.in. w „New York Times” i „Guardian”. Z sukcesem brała udział w konkursach architektonicznych i projektowych. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od 2012 roku prowadzi własną praktykę projektową. W 2014 roku dołączyła do zespołu Instytutu Dizajnu w Kielcach, gdzie od tego roku jest dyrektorką artystyczną. Wykładowczyni na kierunku wzornictwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Barbara Nawrocka i Dominika Wilczyńska to architektki prowadzące biuro architektoniczne Miastopracownia. Projektują przestrzenie spotkań, najchętniej domy kultury i centra lokalne. W swojej pracy skupiają się na społecznym wymiarze projektowania. Wielokrotnie brały udział w działaniach partycypacyjnych. W procesy projektowe włączają ekspertów nauk humanistycznych i społecznych. Nagrodzone m.in. główną nagrodą Biennale Designu w Lublanie, główną nagrodą jury i publiczności w konkursie Futuwawa „Patrz na Plac”. Wyróżnione w konkursie na Muzeum Kapitalizmu (Oakland, California, 2015) czy Stypendium Miasta Krakowa w dziedzinie Sztuki Wizualne: Architektura (2017). Współpracowały m.in. z Fundacją Instytut Architektury, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Galerią Bunkier Sztuki w Krakowie, Centrum Spotkania Kultur w Lublinie i wieloma lokalnymi domami kultury.
