Wystawa „Gdynia – Tel Awiw” w Muzeum Miasta Gdyni to podróż w czasie, historia miast i ludzi je tworzących, to również wspaniała lekcja architektury modernistycznej, którą każdy z nas powinien odrobić. Na razie wystawę można zwiedzać wirtualnie.
Choć Gdynię od Tel Awiwu dzieli blisko 3000 kilometrów, to jednak ilość podobieństw potrafi zaskoczyć. Oba miasta powstały w tym samym czasie jako porty-bramy na świat i w szybkim tempie stały się eleganckimi kurortami o wspaniałej modernistycznej architekturze. Spoiwem okazuje się także wspólna, polsko-żydowsko historia.
Muzeum zabiera widzów w podróż po tych nadmorskich miastach wybudowanych niemal od podstaw w pierwszych dekadach XX wieku. Reprezentowały marzenia i aspiracje państw, których jeszcze kilka lat wcześniej nie było na mapach. Gdynia, którą budowano od 1920 roku, mianowano „polskimi wrotami na świat”. Jako nowoczesny port, miała być bramą wyjazdową dla towarów i ludzi. Z kolei nadmorski Tel Awiw miał pełnić rolę bramy wjazdowej, stając się celem podróży oraz miejscem osiedlania się imigrantów przybywających, by tworzyć przyszłe państwo żydowskie.
Codzienność miast poznajemy na wystawie dzięki archiwalnym fotografiom, filmom, dokumentom, rysunkom i obrazom, a także elementom wyposażenia modernistycznych kamienic. Zobaczymy celebrowane rokrocznie święta miejskie – gdyńskie Święto Morza i telawiwskie obchody radosnego święta Purim. Widzowie zapoznają się także z przygotowanymi specjalnie na ekspozycję makietami ikonicznych budynków Gdyni i Tel Awiwu.
Nowe miasta przyciągały i inspirowały również artystów. Na ekspozycji wśród cennych obiektów znalazły się prace Reuvena Rubina, Nahuma Gutmana i Ludwiga Bluma. Gdynię dostrzeżemy w pejzażach Władysława Strzemińskiego, rysunkach Janusza M. Brzeskiego czy kompozycjach malarskich Michaliny Krzyżanowskiej i Kazimiery Pajzderskiej. Pięknym podsumowaniem są prace polskich artystów współczesnych. Maurycy Gomulicki stworzył neon zatytułowany „Transatlantyk”, fotograf Wojciech Wilczyk przygotował foto-esej o architekturze modernistycznej Gdyni i Tel Awiwu, pokazując współczesny wygląd i kontekst otoczenia wybranych budynków. Modernistyczna architektura jest również tematem ascetycznych obrazów Marii Kiesner.
Pierwotnie wystawa prezentowana była w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Jej pomysłodawcą i kuratorem był historyk sztuki Artur Tanikowski. Od 30 kwietnia pokazywana jest w Gdyni. Na razie wirtualnie.
Twórcy wystawy w Gdyni szczególną uwagę poświęcą podobieństwom i różnicom między oboma miastami. W zakresach: układu urbanistycznego, charakteru zabudowy, brył budynków, a także funkcjom, jakie pełniły. Ważne miejsce w przestrzeni wystawy zajmie także kontekst historyczny. Wiele innych wątków pojawi się również w ramach działań edukacyjnych i popularyzatorskich.
