Wrocław, ze względu na złożoną przeszłość, przepełniony jest nałożonymi na siebie, różnorodnymi narracjami i przemilczeniami. Opowiada o nich ekspozycja w Muzeum Współczesnym.
Jej tytuł – „Niemcy nie przyszli” – odnosi się w przewrotny sposób do rozpowszechnionej jeszcze długo po wojnie wśród mieszkańców Wrocławia obawy o powrót do miasta Niemców i jego następstw, jak utrata majątku czy kolejne przesiedlenia.
Ekspozycja bezpośrednio nawiązuje też do pracy Jerzego Kosałki, zatytułowanej „Demontaż”. Ta ironiczna realizacja wrocławskiego artysty pochodzi z cyklu „Niemcy już przyszli” i przedstawia niemieckich żołnierzy demontujących wrocławską Iglicę, która swego czasu stanowić miała architektoniczny symbol polskości i sukcesu władzy socjalistycznej w repolonizacji. – Wystawa jest zbudowana wokół pojęć takich jak: pustka, wymazywanie, pamięć, obecność/nieobecność i zaprasza zwiedzającego do spojrzenia na miasto z innej perspektywy. Nie tylko wskazuje nowe tropy, ale i skłania odbiorcę do odszukania oraz podjęcia próby własnej interpretacji śladów przeszłości, z których większość na co dzień mijamy bezwiednie, w ogóle ich nie zauważając – zapowiadają organizatorzy.
Artyści którzy wezmą udział w wystawie: Tomasz Bajer, Piotr Blajerski, Mira Boczniowicz, Chris Dreyer, Czarny Latawiec, Antoni Dzieduszycki, Ludomir Franczak, Karolina Freino, Krzysztof Furtas, Dariusz Grzybowicz, Oskar Hansen, Piotr Kmita, Szymon Kobylarz, Anna Kołodziejczyk, Jerzy Kosałka, Dominika Łabądź, Zbigniew Makarewicz i Ernest Niemczyk, Michael Merkel, Dorota Nieznalska, Tomasz Opania, Łukasz Paluch, Bogusław Rybczyński, Michał Sikorski, Aleksandra Sojak-Borodo, Kama Sokolnicka, Henryk Stażewski, Tom Swoboda, Dy Tagowska, Krzysztof Wałaszek, Oskar Zięta oraz grupa miejskich aktywistów prowadzonych przez Mariana Misiaka i Kalinę Zatorską.
„Niemcy nie przyszli”, Muzeum Współczesnego Wrocław (schron przy pl. Strzegomskim 2a). Wystawa potrwa do 23 lutego. Więcej: www.muzeumwspolczesne.pl
Praca „Heimat” Toma Swobody jest architektonicznym modelem kopuły nieistniejącej już Nowej Synagogi. Ta zaprojektowana przez Edwina Opplera i wybudowana w latach 1865-1872 noegotycko-neoromańska świątynia liberalnego Judaizmu była drugą największą synagogą Austrii i Niemiec, jej kopuła miała wysokość 73 metry. Nowa Synagoga w Breslau została doszczętnie spalona przez hitlerowców podczas kryształowej nocy z 9 na 10 listopada 1938, w miejscu, gdzie stała u zbiegu ulic Podwale i Łąkowej, dziś widnieje jedynie upamiętniający pomnik.
Pomniejszony model wykonany z potłuczonego szkła jest próbą przywrócenia architektury, rekonstruując jej formę w oparciu o archiwalne ryciny i w nawiązaniu do samej historii obiektu. Jednocześnie, niewielki rozmiar rzeźby przywodzi na myśl domowe przedmioty, jak kryształowe dekoracje czy architektoniczne miniaturki przywożone jako pamiątki z odległych stron. SWOBODA ODNOSI TYTUŁOWY TERMIN HEIMAT – OZNACZAJĄCY OJCOWIZNĘ – DO POJĘCIA OJCZYZNY PRYWATNEJ I JEJ RELACJI Z WIARĄ, STAWIAJĄC PYTANIA O SPOSÓB BUDOWANIA TOŻSAMOŚCI SPOŁECZEŃSTW WOBEC WZNOSZONEJ, RUJNOWANEJ I ZAPOMINANEJ PRZEZ NIE ARCHITEKTURY.
