Wesoła i bezpretensjonalna kolekcja Fragments: Impressions of Bali jest formą pamiętnika z ekscytującej podróży. Francusko-polska projektantka Marta Bakowski reinterpretuje w niej balijskie rzemiosło i kulturę przez pryzmat współczesnego francuskiego designu.
Marta Bakowski fascynuje się rzemiosłem i sztuką ludową. Wierzy w konieczność zakotwiczenia projektu w lokalnym kontekście. Jej ekspresyjne i zabawne obiekty powstają w nawiązaniu do spotkań z innymi kulturami. Kreatywne relacje międzyludzkie i ciekawe destynacje są nieustannie punktem wyjścia dla jej projektów. Tym razem Marta pojechała na indonezyjską wyspę Bali.
Od lat 20. XX wieku w poszukiwaniu inspiracji na Bali jeżdżą artyści, antropologowie, turyści. Wyspa jest skarbnicą naturalnych materiałów oraz tradycyjnej wiedzy rzemieślniczej, silnie zakorzenionej w balijskiej kulturze i tamtejszym stylu życia. Twórczy dialog między kulturami podtrzymuje lokalna galeria CushCush, która zainicjowała program Artist Designer in Residence (ADIR). Podczas miesięcznej rezydencji projektanci z Francji mają okazję zagłębić się w kulturę balijską, poznać unikalne naturalne materiały i nauczyć starych technik rzemieślniczych w bezpośrednim kontakcie z balijskimi wytwórcami. Wyjazd kończy się stworzeniem kolekcji obiektów, które są następnie prezentowane na targach designu we Francji i Indonezji.
Inspirujące balijskie tradycje
Podczas ekspedycji projektantka Marta Bakowski miała więc okazję odkryć Bali w całej jej różnorodności. Odwiedziła rejony Singapadu i Klungkung, główne ośrodki tradycyjnej kultury balijskiej, gdzie od wieków z pokolenia na pokolenie przekazywane są tradycyjne rzemiosła i formy sztuki, takie jak malarstwo czy wytwarzanie masek. Dzięki podróżom do rdzennych wiosek Julah i Tenganan poznała także architekturę i tradycje nieco odmienne od reszty wyspy.
Niezależnie od tego, czy uczestniczyła w wyszukanej ceremonii pogrzebowej, odwiedzała balijskie świątynie hinduistyczne, czy była świadkiem codziennego rytuału składania ofiar bogom, projektantka pozostawała pod wrażeniem wszechobecności religijnej symboliki i tego, jak mocno wpływa ona na sposób życia ludzi.
Kolekcja jak pamiętnik z podróży
Zaobserwowane obrazy, materiały, wzory i typografie złożyły się na repertuar form, z których projektantka stworzyła własną narrację. Kolekcja została pomyślana jako trójwymiarowy pamiętnik z podróży, sposób na zatrzymanie wspomnień, utrwalenie najciekawszych momentów.
W formach dużej i małej szafki oraz bufetu odnaleźć można nawiązania do tradycyjnej balijskiej architektury domów undagi, a także wózków typu gerobak, które służą handlarzom na targach jako mobilne sklepy. Wszystkie trzy meble mają na drzwiach kolorowe kolaże dekoracji wykonane w różnych technikach lokalnego rzemiosła. Nawiązując do składanej struktury gerobaków, wszystkie konstrukcje i ramy zostały zaprojektowane w sposób umożliwiający częściowy lub całkowity demontaż elementów.
Nocne niebo na Bali
Dzięki możliwości nauki starożytnego know-how, bezpośrednio od mistrzów rzemieślniczych, projektantka Marta Bakowski mogła stworzyć kolekcję, korzystając z nowych umiejętności i zapraszając ich do współpracy. Charakterystyczne detale, które przedstawiają historie i postacie ze starożytnych eposów, zostały wyrzeźbione w drewnie i pomalowane przez wprawne ręce twórcy masek (Cokorda Raka Sedana) i jego zespół.
Największa z trzech szafek, czyli Bali Night Sky, ilustruje wszechobecny latem widok na Bali. Kolorowe latawce z wdziękiem unoszą się tam wówczas na niebie o każdej porze dnia i nocy. Latawiec i nocne niebo wykonano z ręcznie farbowanych liści palmy lontarowej, starannie inkrustowanych na drzwiach szafki, co przypomina tradycyjną francuską intarsję. Obraz uzupełniają dwie sceny wyrzeźbione w formie efektownego reliefu, inspirowane tradycyjnymi obrazami w stylu Kamasan. Ręcznie malowane wzory chmur i deszczu na górnym panelu z drewna tekowego zdają się płynąć po morzu kolorowych ryb, a asymetryczne przegródki szafek dodatkowo podkreślają zabawny charakter mebla.
Niewielka szafka Lamak opowiada historię życia, dobrobytu i obfitości. Delikatne wzory inspirowane są rytualnymi zawieszkami, tzw. lamakami, które wykonuje się z przyciętych i złożonych liści lontaru – wszechstronnego materiału, powszechnie używanego w codziennych ofiarach i ceremonialnych ozdobach na Bali. Barwiona inkrustacja tworzy mocny kontrast z korpusem szafki wykonanym z drewna tekowego z naturalnym wykończeniem. Kompozycję uzupełniają tradycyjne balijskie ozdoby kwiatowe, ręcznie rzeźbione na górnym panelu. Materiały wykorzystane w kolekcji starannie dobrano – drewno tekowe pochodzi ze zrównoważonych źródeł lub z odpadów po starych domach. Elementy dekoracyjne powstały z liści lontaru.
Niski bufet Lele przywołuje kolorową atmosferę lokalnych targowisk, z ich mobilnymi konstrukcjami do sprzedaży ulicznej i odważnymi, graficznymi reklamami, często łączącymi różne typografie. Podobnie jak gerobak, bufet jest mobilny, wyposażony w zestaw przegródek i drzwi przesuwnych. Odważne napisy i dekoracyjne ryby, opiekuńcze oko mitycznej postaci Gajaminy, a wreszcie czarno-biały pasek, wykonany z muszli techniką intarsji, nadają ostateczny szlif bogatej kompozycji.
Projektantka Marta Bakowski
Urodzona w 1986 roku w Paryżu, dokąd jej rodzice wyjechali z Polski. Studiowała projektowanie w Central Saint Martins College (2009), następnie ukończyła Royal College of Art (2011). Doświadczenie zdobywała w studiu Helli Jongerius, a w 2013 roku założyła własną pracownię w Paryżu. Współpracuje z takimi markami jak La Chance, Ligne Roset oraz Roche Bobois.
