Przełom w architekturze [wideo]

W brytyjskim mieście Oldham otwarto w ub. roku Maggie’s Centre – ośrodek dla osób dotkniętych chorobą nowotworową. Jest to pierwszy na świecie budynek wzniesiony z klejonego warstwowo drewna liściastego. Niezwykły projekt autorstwa pracowni dRMM Architects, wspierany przez Stowarzyszenie Handlowe Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego (AHEC) ma przełomowe znaczenie dla współczesnej architektury i budownictwa.

Maggie’s to organizacja dobroczynna zapewniająca wsparcie osobom dotkniętym chorobą nowotworową. Ośrodki Maggie’s budowane są na terenach należących do specjalistycznych szpitali onkologicznych – placówek brytyjskiego publicznego systemu opieki zdrowotnej. Emanują ciepłem i przyjazną atmosferą. Wysoko wykwalifikowany personel ośrodków oferuje program wsparcia, który poprawia samopoczucie pacjentów.

Projektując budynek Maggie’s Centre w Oldham i dobierając materiały, architekci dRMM wybrali tulipanowiec amerykański ze względu na korzystny wpływ drewna na otoczenie oraz na typowe dla tego gatunku wytrzymałość i ciepłą barwę. Powszechnie wiadomo, że obcowanie z drewnem obniża ciśnienie i spowalnia tętno, a jednocześnie znacznie skraca proces powrotu do zdrowia.

– W koncepcję Maggie’s Centre wpisano holistyczny komunikat, uzupełniający podstawowe założenia projektu – podniesienie na duchu osób żyjących z chorobą nowotworową i dodanie im nadziei. Do zawieszonego nad poziomem gruntu budynku z drewna i szkła, poprzez otwartą wewnątrz przestrzeń, wprowadzono naturalnie rosnące drzewa. Każdy detal w ośrodku zaprojektowano tak, by całość sprzyjała użytkowaniu i dobremu samopoczuciu – mówi profesor Alex de Rijke, współzałożyciel pracowni architektonicznej dRMM, który od ponad 30 lat prowadzi eksperymenty z modyfikowanym drewnem. Projekty budowlane i meblarskie pracowni przyczyniły się do upowszechnienia właściwości strukturalnych, ekologicznych i estetycznych modyfikowanego drewna – sklejki i drewna iglastego. Kolejnym etapem było współtworzenie nowatorskiego rozwiązania – klejonego warstwowo drewna liściastego.

– Zakres zastosowań gatunków amerykańskiego drewna liściastego, uprawianych zgodnie z zasadami gospodarki zrównoważonej, a w szczególności tulipanowca amerykańskiego o błyskawicznym przyroście, jest niemalże nieskończony. Jego zalety zostały uwidocznione w projekcie ośrodka, zarówno pod względem strukturalnym, wizualnym, jak i koncepcyjnym. Od pierwszych chwil pracy przy projekcie w Oldham wiedzieliśmy, że tulipanowiec amerykański to właściwy materiał dla Maggie’s Centre – dodaje Alex de Rijke.

Maggie’s Centre w Oldham jest dla AHEC jednym z najważniejszych przedsięwzięć w ciągu dziesięciolecia prac badawczo-rozwojowych w obszarze nowatorskich rozwiązań dotyczących drewna konstrukcyjnego, m.in. ze względu na potencjał upowszechnienia drewna liściastego w branży budowlanej. Projekt stworzony przez dRMM ma szansę przyczynić się do zmian w postrzeganiu konstrukcji drewnianych przez architektów i inżynierów.

– Maggie’s Centre dowodzi, że gatunki drewna liściastego odegrają istotną rolę w rewolucji na rynku konstrukcji drewnianych – przekonuje David Venables, dyrektor AHEC na Europę. – Wszystkie nasze dotychczasowe projekty były bardzo ważne. Jednak budowa tego ośrodka pokazuje, że wznoszenie obiektów z klejonego warstwowo tulipanowca amerykańskiego jest możliwe. Udało nam się tego dokonać w rekordowym tempie i stosunkowo niewielkim kosztem. Nie bez znaczenia jest fakt, że pracownia dRMM wierzy w potencjał tulipanowca amerykańskiego, jako rewolucyjnego nowego materiału budowlanego.

***
Tę pionierską budowlę wzniesiono z wykorzystaniem ponad 20 paneli o długości od 0,5 do 12 m, klejonych z pięciu warstw tulipanowca amerykańskiego. Klejony warstwowo tulipanowiec amerykański wprowadzono na rynek architektoniczno-budowlany w 2013 roku jako nowatorskie rozwiązanie pracowni architektonicznej dRMM, AHEC i firmy Arup. Materiał ten wybrano ze względu na jego niespotykane właściwości – wytrzymałość, lekkość, trwałość i stabilność. Wykorzystanie go pozwala także na zwiększenie tempa produkcji. Tulipanowiec amerykański jest o 70 proc. bardziej wytrzymały na gięcie niż jakikolwiek standardowy klejony warstwowo gatunek drewna iglastego. Klejone warstwowo panele konstrukcyjne wykonała firma Züblin Timber, eksperci ds. drewna CLT.

***
Tulipanowiec amerykański jest czwartym pod względem częstotliwości występowania gatunkiem drzew liściastych w Stanach Zjednoczonych. Stanowi 7 proc. drzewostanu i rośnie we wszystkich 33 stanach. Roczny przyrost drzewostanu tulipanowca przekracza roczny wolumen jego wycinki. Częściowo wynika to z faktu, że tulipanowiec jest gatunkiem szybko rosnącym. Regeneruje się nie tylko poprzez wysiew samoistny, lecz także odrost z pni po wycince. Tulipanowiec amerykański cechuje bardzo wysoki wskaźnik wytrzymałości do masy, co jest szczególnie istotne dla zastosowań strukturalnych. Klejony warstwowo tulipanowiec amerykański jest trzykrotnie bardziej odporny na gięcie i ściskanie niż jego odpowiedniki wśród gatunków drewna iglastego. Podobnie jak wszystkie gatunki drewna, tulipanowiec magazynuje dwutlenek węgla. Z obliczeń wynika, że z chwilą dotarcia do zakładu produkcji drewna w Niemczech – po ścięciu, przetarciu, suszeniu i transporcie – tulipanowiec amerykański nadal zawiera więcej dwutlenku węgla niż wytworzono w trakcie jego przetwarzania i przewozu.

Ośrodek Maggie’s w Oldham
wykorzystane gatunki drewna: tulipanowiec amerykański, jesion amerykański 
lokalizacja: Oldham, Wielka Brytania
architekt: pracownia architektoniczna dRMM 
klient: Ośrodki Maggie’s 
inżynier strukturalny: Booth King UK 
doradztwo w zakresie doboru drewna: American Hardwood Export Council (AHEC)
główny wykonawca: Parkinson Building Contractors 
wykonawca paneli CLT: Züblin TimberWood Supplier 
wykonawca ryflowanej okładziny z drewna: Morgan Timber 
dostawca drewna tulipanowca amerykańskiego: Middle Tennessee Lumber

Stowarzyszenie Handlowe Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego (AHEC) jest wiodącą międzynarodową organizacją, która reprezentuje amerykański przemysł drewna liściastego, w tym głównych eksporterów oraz wszystkie kluczowe stowarzyszenia zrzeszające producentów tego surowca. AHEC prowadzi szereg działań promujących amerykańskie drewno liściaste na ponad 50 rynkach na świecie. W tym celu dostarcza architektom, projektantom oraz użytkownikom informacji na temat dostępnych gatunków amerykańskiego drewna liściastego, źródeł jego pochodzenia oraz oferowanych produktów.

Więcej na: www.americanhardwood.org, www.maggiescentres, www.drmm.co.uk