Wystawa „Regeneracja” pod kuratelą Aleksandry Kędziorek stała się jednym z kluczowych wydarzeń w ramach programu Poland25EU, organizowanego z okazji polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Ekspozycja, która odbywa się w budynkach Rady Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego, zbudowana jest wokół idei regeneracji w kontekście designu.
Program zagraniczny polskiej Prezydencji, zainaugurowany 14 stycznia w Brukseli, potrwa do czerwca 2025 roku. Pod hasłem „Culture Sparks Unity” odbędzie się niemal 100 wydarzeń kulturalnych w ponad 20 europejskich państwach.
– Polska Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej 2025 to wyjątkowa okazja, by podkreślić znaczenie kultury jako jednego z najważniejszych narzędzi w budowaniu międzynarodowych relacji – podkreśla Olga Wysocka, dyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza, który odpowiada za przygotowanie zagranicznego programu kulturalnego.
W najważniejszych przestrzeniach, w których odbywają się strategiczne spotkania przedstawicieli państw członkowskich, siedzibach Rady UE – budynkach Justus Lipsius i Europa, można teraz oglądać instalacje artystyczne Alicji Patanowskiej i Alicji Białej. Równolegle, w salach Rady, prezentowane są również dzieła współczesnej polskiej sztuki, designu i grafiki, zaaranżowane przez Katarzynę Baumiller.
Regeneracja
Inauguracyjna wystawa koncentruje się na idei regeneracji, rozumianej nie tylko w aspekcie fizycznym, ale również psychicznym i społecznym. Dotyczy to zarówno naszej relacji z zasobami naturalnymi, jak i więzi międzyludzkich. Katarzyna Baumiller, autorka projektu przestrzeni wypoczynku i cichej pracy w brukselskich budynkach Justus Lipsius, Europa oraz Parlamentu Europejskiego, stworzyła atmosferę sprzyjającą kontemplacji i odpoczynkowi. Przestrzeń wyraźnie odróżnia się od funkcjonalnych biur, w których zwykle odbywają się międzynarodowe spotkania.
– Zależało mi na tym, by osoby, które doświadczają tych wnętrz, poczuły, że są uczestnikami małego misterium, jakim jest proces regeneracji – psychicznej i fizycznej – podkreśla Katarzyna Baumiller. – Są to miejsca, gdzie można się zrelaksować i przełączyć z trybu pracy na tryb kontemplacji, rozmowy, relacji i odpoczynku. Demokratyczna harmonia różnorodności.
Projektantka zaprosiła do współpracy polskie marki i twórców, tworząc kompozycje, które ukazują najlepszą stronę polskiego designu. – W Polsce mamy świetnych twórców i produkty, czas, by stały się bardziej widzialne. Projektowałam te przestrzenie w kontekście budynków biurowych, które swoją skalą i charakterem nie sprzyjają regeneracji. Starałam się więc wykreować miejsca, które czytelnie różnią się od pozostałej tkanki budynków — dodaje projektantka.
Wśród prezentowanych prac znajdują się zarówno projekty uznanych twórców, jak i prace młodych artystów. Przykładem może być kultowy fotel Romana Modzelewskiego RM58, który stanął obok nowoczesnych, ekologicznych rozwiązań, jak smukła lampa Blampa Kajetana Luterackiego z Bluba Studio, stworzona z plastiku pochodzącego z recyklingu, oraz ceramicznych lamp-rzeźb Ewy Baraniewskiej. Znajdziemy tu też m.in. projekty Pani Jurek, meble Noti, ceramiczne wazony Malwiny Konopackiej czy półkę na książki Baloo M od studia Nodi. Uwagę przyciągają również tkaniny artystyczne, od twórców takich jak: Edgar Bąk, Zofia Strumiło-Sukiennik, Jakub Święcicki czy marka Splot.
Zaaranżowana przez zespół Supergirls Do Design (Marta Szostek, Matylda Halkowicz, Natalia Wojciechowska) instalacja „We Are The Weather” Alicji Patanowskiej przedstawia wodę – symbol życia – jako metaforę współzależności międzygatunkowej, zachęcając do refleksji nad solidarnością w obliczu globalnych wyzwań. Wykonana z lokalnej gliny, z pomocą studentów wrocławskiej ASP, instalacja symbolizuje związek człowieka z naturą i potrzebę dbania o wspólne zasoby.
Kluczowym elementem są ogromne zbiorniki na deszczówkę w kolorze kobaltowym, nawiązującym do pierwiastka niezbędnego do życia, ale także wiążącego się z negatywnymi skutkami społecznymi i ekologicznymi w wyniku jego wydobycia. Instalacja, znajdująca się w budynku Justus Lipsius w Brukseli, przypomina o wpływie naszych decyzji na klimat. Dzięki zagłębieniom w zbiornikach, w których mogą pić wodę owady, oraz motywom roślinnym i zwierzęcym, Patanowska skłania do pytań o to, jakie historie mogłyby opowiedzieć nam te formy życia.
W budynku Europa w Brukseli prezentowana jest również instalacja „Underneath the Hard Ground, Soft Ground” Alicji Białej, składająca się z 12 prostokątnych paneli.
Choć z daleka przypominają lustra, w rzeczywistości stanowią część pracy, której celem jest przypomnienie politykom, że ich decyzje mają realny wpływ na rzeczywistość. Na każdym panelu znalazł się wizerunek innej rośliny, typowej dla danego miesiąca w Polsce i cenionej ze względu na właściwości oczyszczające glebę i wodę, szczególnie poprzez usuwanie metali ciężkich. Artystka użyła mosiądzu, materiału łączącego miedź i cynk, który odegrał kluczową rolę w rozwoju cywilizacji. Jej praca w pełni poddaje się recyklingowi.
Alicja Biała zastosowała technikę akwaforty, popularną w XIV i XV wieku, początkowo stosowaną do ozdabiania zbroi, a później używaną przez artystów do tworzenia roślinnych ilustracji.
Culture Sparks Unity
Program, organizowany przez Instytut Adama Mickiewicza pod hasłem „Culture Sparks Unity”, ma na celu promowanie idei solidarności i międzynarodowej współpracy. Prezentuje najciekawsze zjawiska współczesnej polskiej sceny artystycznej.
– Nie zabrakło w nim nazwisk najbardziej uznanych twórców i twórczyń, ale chcemy przede wszystkim wykorzystać ten moment, aby wzmacniać na światowej scenie widoczność młodego pokolenia – mówi Olga Brzezińska, wicedyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza. – Przygotowywany przez Instytut program jest efektem współpracy środowiska artystycznego z całej Europy i ma zachęcać do dalszej twórczej wymiany ponad granicami.
Na najbliższe sześć miesięcy zaplanowano wiele aktywności i wydarzeń. W ramach „Street Art solidarnościowy” artyści z Polski i Ukrainy stworzą murale i mozaiki, opowiadające o sile jedności. W Brukseli odbędzie się wystawa Ady Zielińskiej, a w Budapeszcie prezentowane będą prace fotografów z Polski i Węgier badających wspólnotowość w Europie Środkowo-Wschodniej. Na wystawie „Bujność. Sztuka kobiet XXI wieku” w Mołdawii zaprezentowana zostanie sztuka młodych artystek z Polski, a w Belgii Małgorzata Mirga-Tas zaprezentuje tapiserię inspirowaną kolekcją arrasów.
Szczegółowe informacje na temat całości zagranicznego programu kulturalnego polskiej Prezydencji można znaleźć na stronie prowadzonej przez Instytut Adama Mickiewicza: www.poland2025eu.culture.pl.
