Poznaliśmy zwycięzców jubileuszowego 25. Konkursu Geberit „Projekt Łazienki 2023”, którego celem było zaprojektowanie mobilnej toalety publicznej w zaciszu ogrodu Pałacu Zamoyskich w Warszawie, dostosowanej dla wszystkich, zwłaszcza do potrzeb osób o ograniczonej możliwości poruszania się, osób starszych i dzieci, osób z niepełnosprawnością wzroku czy słuchu.
Grand Prix konkursu „Projekt Łazienki 2023” oraz nagrodę specjalną za projektowanie w duchu zrównoważonego rozwoju i wykorzystanie materiałów odnawialnych oraz przyjaznych dla środowiska, zastosowanie źródeł energii odnawialnej, projektowanie rozwiązań mających na celu zmianę nieekologicznych zachowań mieszkańców i turystów otrzymał projekt „MASZ | ROOM”, którego autorką jest Paula Rydel.
Zdaniem jury pracę wyróżnia cyrkularna architektura w postaci samowystarczalnego i biodegradowalnego modułu sanitarnego, wykorzystującego potencjał lokalnie wytwarzanych materiałów w postaci grzybni i konstrukcji drewnianej. Zaprojektowane moduły toalet są neutralne pod względem płci, uwzględniają potrzeby rodzinne, dziecięce, osób starszych i osób o potrzebach szczególnych.
Zredukowana skala i ergonomia toalety Pauli Rydel pozwala nie tylko na swobodny transport, ale również elastyczne i nieinwazyjne wpisanie pojedynczego obiektu lub całego systemu toalet w wymagający kontekst urbanistyczny zarówno parku przy budynku SARP, jak i potencjalnie innych lokalizacji.
Jak stwierdziło jury, praca Pauli Rydel pt. ,,MASZ | ROOM” pod względem architektonicznym to forma skromna i empatyczna, zaś pod kątem społecznym i ekologicznym – odważna i progresywna, dzięki czemu ma szansę na rozwinięcie kultury sanitacyjnej, a nawet szerszej refleksji na temat architektury cyrkularnej o wiele lat do przodu, stając się kierunkowskazem dla przyszłego rozwoju architektury publicznej w większej skali.
Wyróżnienie I stopnia powędrowało do Moniki Puchały i Tomasza Sachanowicza za koncepcję ,,W harmonii z otoczeniem”. Projekt, jako jeden z nielicznych, idealnie wpisał się w krajobraz parkowy Pałacu Zamoyskiego, sprytnie mijając istniejące drzewa i tworząc bardzo elegancki, falujący parawan. W meandrach kryją się toalety o różnym programie, mniej i bardziej przestronne. Mogą tworzyć ciąg lub tworzyć pętle zamknięte. Redukcja funkcji toalety do minimum sprawia, że można ją szybko postawić na placu miejskim, w ogrodzie czy na lokalnym festynie, tworząc zupełnie inną jakość estetyczną toalet przenośnych. Rozwiązania zastosowane w projekcie są proste technologicznie i ekonomiczne. Przyznając nagrodę, jury chciało docenić odwagę, pomysłowość oraz innowacyjne podejście do tematu.
Wyróżnienie II stopnia zdobyli Mikołaj Baczyński i Dawid Kruźlak za pracę „Canvas”. Wyróżnienie przyznano za projekt wyszukanej, organicznej i nieregularnie zaoblonej formy brył mieszczących pojedyncze toalety, pozostających w dobrej przestrzennej i wizualnej relacji z neorenesansowym pałacem i modernistycznym pawilonem wystawowym. Zaproponowany układ kubatur pozwala na widzenie ich w kontekście zielonego otoczenia ogrodu Pałacu Zamoyskich, jako nieinwazyjnej interwencji, szanującej parkowy walor otoczenia i poprzez wzajemną „przezierną” ich kompozycję, dającej wrażenie ciągłości układu ogrodu. Niewielkie gabaryty modułów toalet czynią możliwą ich dobrą adaptowalność w różnych lokalizacjach. Ich wizualna neutralność, będąca efektem rozwiązania układu przestrzennego i koncepcji ścian zewnętrznych, zapowiada dobre wpisywanie się w przestrzenie inne niż tylko parkowe, równocześnie z szansą na komponowanie z nich układów odpowiadającym wymaganiom tych odmiennych warunków otoczenia.
Trzy projekty otrzymały równorzędne wyróżnienia III stopnia. Pierwszy z nich, „Rozsuwane Kapsuły”, którego autorami są: Gabriela Szewczak, Alicja Szedel, Natalia Fleites-Jończyk i Adrian Makowiecki, został wyróżniony za rozwiązania funkcjonale, w szczególności możliwość minimalizacji gabarytów modułów dla potrzeb transportu. W założeniach projektowych system rozkładania modułów zwiększający funkcjonalność transportową stanowi również subtelny sposób oświetlenia przestrzeni wokół toalety, zwiększając bezpieczeństwo w nocy. Pragmatyczne rozwiązania w połączeniu z innowacyjnością dały funkcjonalną toaletę zaprojektowaną według zasad projektowania uniwersalnego.
Drugie wyróżnienie równorzędne III stopnia otrzymali: Oskar Czajkowski i Wojciech Smyczek, za projekt ,,KOLOcki”. Jury doceniło pracę za umiejętne i pełne wyważenia wytworzenie przyjaznej przestrzeni publicznej, zachowując dyskretność i zasady prywatności. Stosując bardzo proste, a zarazem dobre i sprawdzone narzędzia języka architektonicznego, autorzy stworzyli uniwersalne w swojej formie i funkcji obiekty z pełnym poszanowaniem ergonomii, ekonomii i pro-ekologii. Elementy elewacji i systemowe rozwiązanie poszczególnych modułów dają pełny wachlarz aplikacji w różnych miejscach i kontekstach.
Trzecie wyróżnienie równorzędne III stopnia i nagrodę specjalną za najlepiej zaprojektowane wnętrze łazienki otrzymali: Michał Ciebień i Paweł Białas za koncepcję ,,Parasite Box”. Jurorzy docenili wykorzystanie płyt CLT jako materiału wykończeniowego, który tworzy jednocześnie konstrukcję modułu toalety. Moduł jest łatwy do transportu, a częsta zmiana lokalizacji nie powoduje jego usterek i uszkodzeń. Proste monolityczne płaszczyzny ścian i podłóg wpisują się we współczesne trendy projektowe, a jednocześnie ułatwiają utrzymanie czystości w pomieszczeniu, co ma duże znaczenie, zwłaszcza w toalecie publicznej. Wysoka kultura projektowa autorów opracowania, minimalizm zastosowanych form i powściągliwość w doborze materiałów wykończeniowych zaowocowały wnętrzem spokojnym, nienarzucającym się, które doskonale wkomponuje się w otoczenie Pałacu Zamoyskich. Pomysł wprowadzenia do wnętrza elementów otoczenia pozwala zachować również kontekst każdego innego miejsca, w którym toaleta będzie ustawiona.
Nagrodę specjalną za najlepiej zaprojektowaną toaletę publiczną zgodną z zasadami projektowania uniwersalnego otrzymały: Alicja Maculewicz i Kinga Kin za projekt ,,Krótka historia dostępności”. Praca została wyróżniona za dbałość o potraktowaną bardzo szeroko rzeczywistą dostępność. W tej propozycji konkursowej wzięto pod uwagę wiele różnorodnych potrzeb użytkowników i użytkowniczek. Zaproponowano m.in.: montaż paneli tyflograficznych oraz oznaczenia w kontrastowych kolorach (w trosce o komfort osób niewidomych i słabowidzących); pochwyty wokół pawilonów i we wnętrzach oraz bezprogowe wejścia do kabin (z myślą o osobach z trudnościami w poruszaniu się); przystosowanie wszystkich pomieszczeń do potrzeb OzN (by uniknąć niepotrzebnej stygmatyzacji) oraz podział według wielkości urządzeń zamiast tradycyjnego podziału na toaletę damską i męską.
Szansę na wybranie najlepszego projektu mieli także internauci – najwięcej ich głosów otrzymał projekt „MODULAR Toalety Publiczne”, którego autorami są Marta Lorek, Kinga Dziki, Szymon Misiak i Jakub Miśniakiewicz.
Oficjalne zakończenie konkursu, którego partnerem było Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz ogłoszenie werdyktu jurorów, odbyło się 21 czerwca w Pałacu Zamoyskich.
Więcej o konkursie, nagrodach i jury przeczytacie tutaj oraz na: www.geberit.pl
