Przerażająca skala zniszczeń sprawiła, że po II wojnie światowej Europa zmierzyła się z ogromnym deficytem mieszkań. Dla wielu architektów była to okazja, by w pełni rozwinąć swój potencjał. Zaowocowało to wieloma ikonicznymi projektami. Jednym z nich jest Unité d’Habitation (Corbusierhaus) – koncepcja, za którą stanął jeden z najsłynniejszych architektów w historii.
Wspaniała, brutalistyczna bryła berlińskiego projektu jest widoczna z daleka. Siedmiokondygnacyjny gmach zapewnia schronienie dla blisko dwóch tysięcy mieszkańców, a jednocześnie jest miniosiedlem zamkniętym w obrębie jednego budynku. Wewnątrz znajduje się dziesięć uliczek wewnętrznych prowadzących nie tylko do lokali mieszkalnych, ale również do przedszkola, ośrodka zdrowia, kilku miejsc rekreacyjnych, ogrodu oraz sklepiku. Według zamysłu architekta korytarze te miały zachęcać mieszkańców do komunikacji i spotkań. Estetyka bryły oraz zastosowanie betonu doskonale oddają zamiłowanie Le Corbusiera do nowoczesnej funkcjonalności. Nie zabrakło również układu kolorowych polichromii zdobiących fasadę w myśl stworzonego przez niego systemu Les Couleurs Suisse.
W nurt charakterystycznych dla architekta rozwiązań wpisuje się także wnętrze budynku. Wielkość mieszkań opiera się na kryterium modulora – systemu proporcji, który „papież modernizmu” przedstawił w opublikowanej w 1951 roku pracy „Le Modulor”. Podstawą tych obliczeń była postać człowieka mierzącego 183 cm, a z podniesioną ręką – 226 cm. To właśnie dzięki tej złotej proporcji wyciągniętymi w bok dłońmi można dotknąć ścian, a gdy się je wzniesie – sufitu. Było to zresztą rozwiązanie o tyle ryzykowne, że prawo budowlane obowiązujące wówczas w Berlinie zakazywało tego typu proporcji; nad architektem zawisła nawet groźba nakazu wstrzymania prac. Udało się tylko dzięki zwiększeniu wysokości pomieszczeń do 250 cm i analogicznemu zmienieniu szerokości, przez co powstał budynek znacznie większy, niż początkowo zakładano. Ostatecznie na budowę berlińskiego Unité d’Habitation Le Corbusier poświęcił 18 miesięcy.
Pierwotnie wszystkie mieszkania przeznaczone były na wynajem jako lokale socjalne. W 1979 roku budynek jednak sprywatyzowano, a mieszkania przeszły w ręce prywatnych właścicieli. Mimo to miłośnicy twórczości architekta mogą zwiedzić gmach, a nawet zanocować w jednym z mieszkań w ramach wynajmu Airbnb.
Le Corbusier
Właściwie Charles-Édouard Jeanneret-Gris (ur. 6 października 1887 w La Chaux-de-Fonds, zm. 27 sierpnia 1965 w Roquebrune-Cap-Martin) – francuski architekt szwajcarskiego pochodzenia, urbanista, malarz i rzeźbiarz, czołowy przedstawiciel modernistycznego stylu międzynarodowego. Jego wszechstronna działalność wpłynęła nie tylko na architekturę, ale także na sztuki plastyczne i urbanistykę. Określany „papieżem modernizmu” – geniuszem, który dokonał rewolucji w XX-wiecznej architekturze współczesnej. Napisał 50 książek, stworzył własny kierunek w malarstwie, a przede wszystkim wykreował architekturę naszych czasów. Był synem zegarmistrza i pianistki. Jako nastolatek uczęszczał do szkoły artystycznej w swoim rodzinnym mieście i od zawsze interesował się architekturą. Mimo to nie ukończył szkoły o tym kierunku – jego „uniwersytetem” były podróże po Europie.
Pierwszy budynek zaprojektował w wieku niespełna 18 lat, a już dwa lata później dokonał ważnego zwrotu w architektonicznej twórczości: całkowicie odrzucił ornament. Podobnych przełomów dokonywał przez całe swoje życie. Największy moment zwrotny nastąpił wraz z rzeźbiarskim projektem kaplicy Notre Dame du Haut w Ronchamp (1950–1955). Efektem jest zupełnie odmienna bryła mocno związana z gruntem. Zamiast linii prostych – krzywe, zamiast przeszkleń – betonowe ściany z małymi oknami. W ten sposób całkowicie zaprzeczył swoim „Pięciu postulatom nowoczesnej architektury”:
- Podpory wolnostojące, na których stoi dom
- Ogród na dachu
- Otwarty plan przestrzeni
- Dowolne kształtowanie elewacji
- Fasady z olbrzymimi oknami (okna wstęgowe, poziome).
Unité d’Habitation
W ramach konceptu powstał nie tylko ten berliński budynek, ale także cztery inne, zlokalizowane we Francji. Są to: najsłynniejszy, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO Unité d’Habitation Marseille wybudowany w 1952 roku, Unité d’Habitation w Nantes-Rezé (1955), Unité d’Habitation w Briey (1963) oraz Unité d’Habitation w Firminy-Vert (1965).
