Villa Savoye Le Corbusiera to kwintesencja modernistycznej architektury. Dom jako „maszyna do życia” w najczystszej postaci.
Położona na paryskich przedmieściach Poissy, Villa Savoye jest kluczowym dziełem szwajcarskiej gwiazdy modernistycznej architektury – Le Corbusiera, które stworzył wspólnie z kuzynem – Pierrem Jeanneretem w latach 1928-1931.
Projekt dla rodziny Savoye ucieleśnia reguły „stylu międzynarodowego” i co za tym idzie, credo projektowe Le Corbusiera, według którego „domem jest maszyną do życia”, a wszystkie jego elementy służą optymalizacji wydajności. Architekt sformułował w latach 20. XX wieku, 5 zasad nowoczesnej architektury, na podstawie których powstała też willa w Poissy.
5 zasad nowoczesnej architektury wg. Le Corbusiera
Po pierwsze – główna bryła konstrukcji stoi na wzmocnionych pilotis (betonowe słupy), które zapewniają strukturalną podporę. Dzięki temu powstaje wolna przestrzeń parteru, na której można posadzić zieleń lub postawić samochód. Ze względu na to, że ściany nie muszą już podtrzymywać dachu, architekt może je umieścić w dowolny sposób, co pozwala na otwarty plan – kolejny charakterystyczny element w budynkach mistrza. Pokoje można dzięki temu rozmieszczać w dowolnej kolejności i orientacji, kierując się jedynie autorską koncepcją.
Wreszcie, Willa Savoye zamiast spadzistego dachu, wyposażona jest w płaski strop, na którym zaplanowano ogród. W budynek wkomponowana jest klatka schodowa, która wznosi się z poziomu gruntu, umożliwiając mieszkańcowi willi swobodne poruszanie się po całym domu.
Purystyczna forma, plan otwarty
Zgodnie z takimi wytycznymi, zbudowana na działce o wielkości ponad 17 akrów, Willa Savoye ma formę kwadratu, umieszczonego na słupach i pokrytego zielenią dachu. Forma architektoniczna jest czysta, nieskazitelna, uniwersalna.
Architektura staje się także lżejsza, dzięki zastosowaniu purystycznej polichromii, minimalizującej fakturę materiałów i przekształcającej ściany i ścianki działowe w czyste kolorowe powierzchnie, podobne do abstrakcyjnej kompozycji.
Parter składa się z głównego holu wejściowego, rampy i schodów, garażu samochodowego (który zbudowano na prośbę rodziny) oraz pomieszczeń dla pokojówki i kwatery szofera. Na pierwszym piętrze znajdują się: główna i dwie mniejsze sypialnie, kuchnia, salon i zewnętrzne tarasy. Zamiast kilku prywatnych przestrzeni, Le Corbusier zaprojektował otwartą przestrzeń wspólną, otoczoną zewnętrznym tarasem. Wszystkie pokoje są zorientowane tak, aby maksymalnie wykorzystać światło wpadające przez rozległe okna. Trzecie piętro stanowi z kolei ogród na dachu.
Walory praktyczne i celebracja słońca
Wewnętrzny plan przestrzenny został zaplanowany w zgodzie z poruszaniem się użytkowników wzdłuż rampy, która ułatwia komunikację w całej willi, od parteru do tarasu na dachu tzw. solarium. Rampa jest widoczna niemal z każdego miejsca w willi i zaprasza mieszkańców do celebrowania natury i słońca. Ta idea pojawia się w znacznie większej skali także w innym słynnym projecie Le Corbusiera – Cité Radieuse w Marsylii.
Zakrzywiona szklana fasada na poziomie parteru inspirowana jest linią karoserii samochodów z końca lat 20. XX wieku. Takie rozwiązanie ma też wymiar praktyczny – umożliwia szoferowi wjechanie pod bryłę i łatwe wjechanie do garażu. Ruch samochodowy był dla Le Corbusiera integralną częścią kompozycji architektonicznej.
Villa Savoye – definicja nowoczesności
Villa Savoye jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych realizacji nowoczesnego stylu modernistycznego, który wyłonił się początku XX wieku.
Projekt był zwieńczeniem nowoczesnej myśli Le Corbusiera, a jego pięć punktów radykalnie zdefiniowało nowoczesny dom na otwartym planie.
Dom został pierwotnie zbudowany jako wiejska rezydencja dla rodziny Savoye, która używała go przez dekadę. Po II wojnie światowej stał opuszczony, a pod koniec lat 50. przeszedł na własność państwa. Były pomysły wyburzenia budynku, ale ostatecznie udało mu się przetrwać i w 1965 roku został uznany za zabytek historyczny.
Obecnie jest odnowiony i udostępniony do zwiedzania. W 2016 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z kilkoma innymi dziełami Le Corbusiera.
W 2018 roku duński architekt Asmund Havsteen-Mikkelsen zatopił imitację tego budynku, sygnalizując śmierć nowoczesności. Instalacja inspirowana Villą Savoye pt. „Flooded Modernity” była pokazywana na festiwalu Floating Art organizowanym przez Vejle Art Museum.
Le Corbusier, czyli Charles-Édouard Jeannere
